Databank 'lesmateriaal over roken'

Vapen, het is een opkomend fenomeen. En net dat maakt het aantrekkelijk voor jongeren. Maar wat weten we er nu eigenlijk over? Moeten we het toejuichen of is voorzichtigheid nodig? Wat verdoezelen de fruitsmaakjes van de e-liquids? En zijn de tabaksgiganten bang van de opkomst van e-sigaretten of juichen ze het net toe?

Stap voor stap komen leerlingen de antwoorden te weten. Ze zoeken zelf informatie op en/of lezen het in de krant. Stel hun kennis op de proef door een rollenspel in de fictieve ‘vapeshop’.

Bruikbaar in de vakken: Nederlands, PAV, MAVO …

(update 08/2019)

Van roken krijg je kanker. Dat weet iedereen. Maar voor welke andere kwalen en ziektes zijn rokers meer vatbaar? Dat is de start van deze les.

Aan de hand van drie experimenten ervaren leerlingen aan de lijve wat roken met hen doet. Zowel op korte termijn (conditie wordt slechter en je krijgt een ‘smokerface’) als op lange termijn (longproblemen e.d.).

Bruikbaar in de vakken: PAV, MAVO, godsdienst/zedenleer (algemene inleiding), biologie, chemie, natuurwetenschappen (experiment 1), verzorging, haartooi (experiment 2), LO (experiment 3) …

(update 08/2019)

Ex-rokers omschrijven stoppen met roken vaak als heel moeizaam. Verwonderlijk is dat niet, want je volledige lichaam en geest moeten afkicken van de sigaret. Als je wilt stoppen, kan je allerlei hulpmiddelen inroepen die je stoppoging vergemakkelijken. Maar vaak zijn die onvoldoende gekend. Zeker bij jongeren. Gevolg? De stoppoging mislukt. En ze voelen zich nog slechter dan voordien.

In deze les staan leerlingen stil bij de moeilijkheid om te stoppen en het feit dat dit er niet op zal vergemakkelijken hoe langer ze roken. Met een toffe woordzoeker leren ze bij over de effectieve manieren om te stoppen met roken.

Je kan deze les preventief geven, maar de les wordt des te interessanter in een klas met een groot aantal rokers. Of in een klas vol leerlingen met rokende ouders. Wie weet overtuig jij wel een van hen?

Bruikbaar in de vakken: PAV, MAVO, godsdienst/zedenleer, verzorging, Nederlands …

(update 08/2019)

Sigaretten worden gemakkelijk uitgedeeld en aangeboden. Maar eigenlijk is dat niet oké.

In deze les laat je jongeren hun mening vormen over sigaretten uitdelen door (een) spraakmakende YouTube-video(‘s) te bekijken en hierover na te denken. De leerlingen worden aangezet om in elke aanbodsituatie verschillende reacties te bedenken en om de meest geschikte eruit te pikken. Heb je een heel expressieve klas? Laat hen de situaties en reacties dan voordoen in de klas. Fun verzekerd!

Bruikbaar in de vakken: PAV, MAVO, godsdienst/zedenleer, Nederlands, expressie …

(update 08/2019)

De tijdlijn biedt een overzicht van de sleutelmomenten uit meer dan een eeuw Belgische rookgeschiedenis, van de start van de massaproductie van de sigaret tot vandaag. Medische ontdekkingen, acties en reacties van de tabakslobby, van beleidsmakers en politici, van rokers en niet-rokers worden chronologisch weergegeven. Cijfers en opmerkelijke feiten geven inzicht in de evolutie van het rookgedrag. De veranderende tijdsgeest is ook af te lezen aan de sigarettenpakjes zelf. Wil je meer uitleg bij de feiten? Check dan zeker de achtergrondtekst 'Roken vroeger en nu'. Alle feiten worden daar meer in detail beschreven. 

De tijdlijn werd gemaakt in het kader van de expo 'Rook' in het Huis van Alijn (2018-2019), en wordt gebruikt in de kant-en-klare les 'Geschiedenis van roken'. Bij de lesvoorbereiding vind je een opzoekoefening, met invulblaadjes voor de leerlingen en bijhorende verbetersleutels. 

Stel je voor: je loopt rustig te winkelen en opeens komt een jongere naar je toe. Die vraagt ‘Ik wil roken, kunt u helpen?’ Hoe reageer je? Dat zoekt vlogger Dutchtuber uit in een sociaal experiment met verborgen camera. Nadien worden alle reacties geanalyseerd door de vlogger himself. Een komische video in een kritisch hoesje, waar je de klas zeker mee aan het denken zet. En misschien ontstaat spontaan het idee om dit experiment te herhalen in jouw stad? Doen! En zet het op camera! ?

De video ontkracht twee fabels (=bullshit) over roken. Namelijk “Sharing is caring, ook bij een sigaret” en “Roken helpt tegen de stress”. De gelijknamige kant-en-klare lessen bevatten tal van achtergrondinformatie, toffe lesvoorbereidingen (incl. oefenbladen en verbetersleutels). Zeker de moeite om te checken!

Kleine sidenote: in België mogen geen sigaretten verkocht worden aan -16-jarigen. In Nederland ligt de leeftijdsgrens op 18 jaar.

Roken helpt tegen stress? Tuurlijk niet; het bezorgt je alleen meer stress. Dit Engelstalige filmpje van Modi Bhakt lijkt uit de jaren 90 te komen, maar toont visueel en simpel het verband tussen roken en stress.

Deze video wordt ook gebruikt in de kant-en-klare les rond ‘Roken, een stressfactor’. Neem zeker ook een kijkje voor een bijhorend invulblad voor de leerlingen en meer achtergrondinformatie.

Zes fabels over roken worden door het project Bullshit Free Generation de wereld ingestuurd. De 'Bulllshit' van 2018-2019: 

• Van roken word je mager.
• Roken helpt tegen de stress.
• Stoppen met roken is easy.
• Sharing is caring, ook bij een sigaret.
• Eéntje kan geen kwaad.
• Shisha en vapen zijn gezond.

Maar waarom zijn ze nu fout? En welke boodschap geef je best mee aan de leerlingen? In deze tekst vind je de antwoorden.

Aan de slag met de info? Neem een kijkje in de lessen ‘Roken, mijn gedacht?!’ of ‘Roken, ook een drug’. Daar vind je een PowerPoint met een stellingenspel. In andere kant-en-klare lessen verdiep je je meer in een van de fabels.

Deze tekst is geschikt voor leerkrachten die lesgeven over roken en op zoek zijn naar de juiste informatie om dit op een goede manier te kaderen. 

(update 08/2019)

Norman is een Franse vlogger. Hij maakte een ludieke en to the point vlog over e-sigaretten. De focus ligt op de negatieve kanten van het vapen, waardoor de video zeer geschikt is voor de boodschap ‘Rook je niet? Start dan ook niet met de vapen!’ over te brengen. (Let wel op: voor rokers kan de e-sigaret wel helpen om te stoppen. Meer over dit verschil lees je in de achtergrondtekst ‘Fabels over roken’.)

Zet het filmpje je aan om het thema te verwerken in je les? Neem dan zeker een kijkje in de kant-en-klare lesvoorbereidingen ‘E-sigaretten in Frans en Engels’ (bevat een nabespreking van de video) en/of ‘Weetjes over vapen’ (is algemener).

Zoals de makers van de Amerikaanse video zelf zeggen: "De focus ligt niet op gezondheidseffecten, maar wel op feiten die je misschien nog niet wist over e-sigaretten". Zoals "de e-sigaret is helemaal niks nieuws" of "de tabaksindustrie wil jongeren aan het vapen krijgen".

Tip: stop de video op 5:41 zodat je eindigt met de sterke boodschap ‘je kan de tabaksindustrie niet vertrouwen’ (en niet met de beelden van vapers die tricks doen).

Zet het filmpje je aan om het thema te verwerken in je les? Neem dan zeker een kijkje in de kant-en-klare lesvoorbereidingen ‘E-sigaretten in Frans en Engels’ (bevat een nabespreking van de video) en/of ‘Weetjes over vapen’ (is algemener).